Những qủa mít tươi non, được các chị trực tiếp hái từ cây trồng trong các vườn hộ, làm nguyên liệu chính để chế biến món nhút mít truyền thống. Ở xã Hương Liên, hầu hết người nào cũng biết muối nhút mít, hay nói cách khác là có kinh nghiệm lâu năm. Theo các chị em phụ nữ trong tổ hợp tác thì kỹ thuật muối không quá phức tạp. Đầu tiên là chọn qủa mít có tuổi vừa phải, không sâu bệnh, tốt nhất là qủa mít ướt, gọt vỏ, rửa sạch, băm nhỏ đều và ngâm ngay vào nước muối pha loãng, để không bị đóng mủ đồng thời giảm độ chát cuả mít. Sau 30 phút ngâm trong nước muối, nguồn nguyên liệu này được vớt ra, để ráo sẽ giữ được màu trắng, mềm và dai. Tiếp đó, nguyên liệu được đưa vào vại sành, đằn đá ép kỹ cho ngấm muối rồi mới đưa ra chế biến cùng các nguyên liệu khác như lá đậu, quả ớt, vốn được trồng quanh năm ở các vườn hộ gia đình, để tạo ra sản phẩm nhút mít truyền thống nơi đây. Chị Trần Thị Hoan,Tổ hợp tác Phát Đạt, xã Hương Liên chia sẻ “Tại xã Hương Liên chúng tôi, hầu như nhà nào cũng trồng mít. Không chỉ là sản phẩm thu hoạch khi mít đã chín, quả mít còn được chế biến thành nhiều sản phẩm khác nhau, trong đó nhút mít là sản phẩm truyền thống gắn liền với cuộc sống bao đời của người dân địa phương. Trải qua những năm tháng khó khăn, món ăn dân dã này là một trong những nguồn lương thực nuôi sống biết bao thế hệ người dân ở xã biên giới nghèo khó Hương Liên”
Tháng 4/2020, Tổ hợp tác Phát Đạt Nhút mít Hương Liên ra đời, đã tập hợp được 8 thành viên tham gia, là chị em hội viên, Hội LHPN xã ở các thôn 1,2,3 và 5. Các thành viên của THT phần lớn việc làm không ổn định, cuộc sống nhiều khó khăn. Chị Nguyễn Thị Sửu,Tổ trưởng THT Phát Đạt, xã Hương Liên cho biết “Khi Hội LHPN xã thành lập THT, nhiều chị đã xung phong tham gia, để mong có việc làm và thu nhập ổn định. Từ món ăn truyền thống để sử dụng trong bữa ăn của gia đình và làm quà biếu cho người thân, nay Nhút mít đang trở thành sản phẩm hàng hóa, thông qua bàn tay chế biến có kinh nghiệm của các thành viên trong THT”.
Đến nay, sau gần 2 tháng sản xuất,THT đã sản xuất và tiêu thụ được trên 300 hộp sản phẩm, trọng lượng mỗi hộp 1,4kg, có giá 30.000 đồng, được dán nhãn thương hiệu Nhút mít Hương Liên. Chị Trần Thị Hường, Chủ tịch Hội LHPN xã Hương Liên cho biết thêm “Với số lượng mít trồng ở các vườn nhà khá lớn, nguồn nguyên liệu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 5 nên chị em có thể sản xuất nhút mít trong vòng 4 tháng. Dự định sắp tới, tổ hợp tác sẽ tiếp tục sản xuất thêm một số sản phẩm muối từ các nguyên liệu có sẵn như: măng rừng, hoa chuối rừng, rau muống, cây mùng... để chị em có việc làm quanh năm. Để hổ trợ và động viên THT trong giai đoạn đầu thành lập, đích thân Chủ tịch và Phó chủ tịch Hội LHPN xã cùng tham gia làm thành viên. Hội đã kết nối hỗ trợ chị em và tạo điều kiện cho THT sản xuất, đóng hộp cũng như trưng bày sản phẩm”
Trao đổi với chúng tôi, chị Lê Thị Nhung Tuyết, Phó Chủ tịch Hội LHPN huyện Hương Khê khẳng định: “Mặc dù ra đời chưa lâu, nhưng sản phẩm Nhút mít Hương Liên đã đến được với nhiều khách hàng trong và ngoài huyện, đặc biệt nhiều con em xa quê trong Nam ngoài Bắc khi biết đến sản phẩm quê hương đang trở thành hàng hóa đã gọi điện đặt hàng, mong được thưởng thức sản phẩm quê hương. Cùng với đó, Hội LHPN huyện, cấp ủy, chính quyền địa phương cũng quan tâm tích cực, đồng hành hổ trợ THT trong việc quảng bá và giới thiệu sản phẩm, tổ chức tập huấn nâng cao kỹ thuật chế biến mới cho chị em và đồng hành hỗ trợ khâu tiêu thụ,với mong muốn tạo nghề phụ bền vững, giúp phụ nữ các xã vùng sâu, vùng xa có thêm việc làm, nâng cao thu nhập”
Có thể nói, việc hỗ trợ và thành lập THT Phát Đạt Nhút mít Hương Liên, huyện Hương Khê là một trong những hoạt động thiết thực của Hội LHPN huyện, xã và cấp uỷ chính quyền địa phương. Đây không chỉ là cách để giúp chị em sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển kinh tế, mà còn hỗ trợ xã Hương Liên hoàn thành tiêu chí hộ nghèo, tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng Nông thôn mới.