Chứng tích tội ác chiến tranh Trường cấp 2 Hương Phúc.
Huyện Hương Khê là vùng đất có nhiều di tích lịch sử do chiến tranh để lại. Toàn huyện có 5 di tích cấp quốc gia, 1 di tích quốc gia đặc biệt và 17 di tích cấp tỉnh. Trong đó có di tích ghi lại “Chứng tích tội ác chiến tranh Trường cấp 2 Hương Phúc”, thuộc xã Hương Trạch hiện nay.Để tố cáo tội ác man rợn của đế quốc Mỹ và tưởng nhớ những học sinh đã chết trong sự kiện đẫm máu này, năm 1988, Đảng bộ và nhân dân xã Hương Trạch đã xây dựng Đài tưởng niệm ngay trước 2 hố bom xưa, nơi có 33 học sinh bị giết hại. Trong những năm 2003-2006, di tích lịch sử “Chứng tích tội ác chiến tranh Trường Cấp 2 Hương Phúc” được quy hoạch xây dựng, trùng tu, tôn tạo nhằm nhắc nhở các thế hệ sau không bao giờ quên lịch sử đau thương. Năm 2001, Bộ Văn hoá Thông tin đã có quyết định xếp hạng chứng tích chiến tranh Trường Cấp 2 Hương Phúc là di tích lịch sử Quốc gia.
... Dâng hương tại chứng tích tội ác chiến tranh Trường cấp 2 Hương Phúc
Thầy giáo Nguyễn Minh Thông, Tổng phụ trách Đội, Trường THCS Hương Trạch, huyện Hương Khê cho biết: “Thực hiện Phong trào xây dựng Trường học thân thiện, học sinh tích cực do ngành Giáo Dục phát động, nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, tôn vinh các tiền bối, các “địa chỉ đỏ” cho thế hệ trẻ. Trong thời gian qua Liên đội Trường THCS Hương Trạchđã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, Ban quản lý di tích tổ chức các cuộc tham quan, giới thiệu truyền thống, nhận chăm sóc, trồng cây xanh, vệ sinh, tôn tạo và tổ chức các hoạt động Đoàn, Đội tại các di tích”
Theo tư liệu ghi chép lại, vào lúc 6 giờ 30 ngày 9/2/1966, lực lượng không quân Mỹ đã ném trên 50 quả bom xuống khu vực dân cư, trong đó 6 quả ném trúng khuôn viên trường và rơi vào lán học lớp 5A. Vụ ném bom đã khiến 33 em học sinh chết tại chỗ, 24 học sinh và thầy cô giáo bị thương nặng, những em học sinh bị bom Mỹ sát hại đều ở độ tuổi 12-13.Thi thể 33 nạn nhân được chôn cất tại làng Tân Phúc xã Hương Trạch. Chính quyền địa phương khắc tên các em lên bia mộ, khoanh vùng đất này làm khu tưởng niệm. Để tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ và thể hiện niềm thương xót, chính quyền và người dân lúc bấy giờ đã để tang các em học sinh trong thời gian 3 tháng.
Phần mộ của 33 em học sinh bị bom Mỹ sát hại...
Hiện nay, trong khu di tích có 2 hố bom, cách nhau 8m. Có 33 ngôi mộ được xây dựng lên trong khuôn viên di tích, được ghi tên tuổi đầy đủ.Hàng năm, cứ vào ngày 9/2, địa phương tổ chức lễ giỗ cho những học sinh đã tử nạn tại đây.Ông Cao Song Giang, Phó Chủ tịch UBND xã Hương Trạch, huyện Hương Khê chia sẻ “Năm 2017, Công ty THHHTM Đức Tài đã đầu tư kinh phí trên 300 triệu đồng để tôn tạo một số hạng mục nhỏ của di tích.Tuy nhiên hiện nay, sau nhiều năm xây dựng, nhiều hạng mục của di tích đã bị xuống cấp theo thời gian. Một số hạng mục cần thiết chưa được xây dựng, để xứng tầm là địa chỉ giáo dục truyền thống cách mạng trên quê hương.Trong khi đó nguồn lực địa phương hạn hẹp, rất mong sự quan tâm của các ngành, các cấp, các nhà hảo tâm, chung tay hỗ trợ, giúp đỡ về tinh thần, vật chất để tu bổ, tôn tạo lại các hạng mục công trình”
Hố bom do máy bay Mỹ ném xuống tại Trường cấp 2 Hương Phúc
Được kỳ vọng là một địa chỉ giáo dục truyền thống cách mạng, song Trường cấp 2 Hương Phúc rất ít du khách biết đến. Hàng năm, vào ngày giỗ, Tết, ngày thương binh liệt sĩ, chỉ bạn bè, người thân học sinh, lãnh đạo tỉnh, huyện đến dâng hương. Thỉnh thoảng có một số đoàn khách thập phương đi trên quốc lộ 15A thấy biển báo di tích nên dừng lại ghé thăm.Trao đổi với PV ông Võ Văn Trình,Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Hương Khê cho biết:“Mới đây UBND huyện Hương Khê đã làm thư ngỏ gửi một số tập đoàn kêu gọi đầu tư, nâng cấp Trường cấp 2 Hương Phúc thành một di tích cấp quốc gia đặc biệt, gắn kết với các địa chỉ đỏ khác trên địa bàn nằm trên trục đường 15A để phát triển văn hóa, du lịch, hiện chưa có kết quả”
Các em học sinh chăm sóc, dọn vệ sinh khu di tích...
Thiết nghĩ, Di tích Trường cấp 2 Hương Phúc là nơi giáo dục truyền thống lịch sử cho các thế hệ mai sau. Việc trùng tu, tôn tạo khi di tích đã xuống cấp đang là vấn đề cần thiết, cấp báchđể nhắc nhở và giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử của quê hương, đất nước.Đáng tiếc cùng với thời gian, công trình cứmỏi mòn trong tình trạngchờ trùng tu, tôn tạo.