Tại đồi Trạng Nẹo xã Phúc Trạch, có tới hơn 100 hộ dân trồng cam, bưởi đặc sản, thì có tới trên 60% hộ dân lâm vào trình trạng này.

    Bà Cao Thị Hà, trú tại thôn 6, buồn rầu nhìn cả đồi cam, bưởi của gia đình đang héo úa, chết dần do nắng nóng. Được biết, năm 1990 gia đình bà vào đồi Trạng Nẹo khai hoang, trồng cây đặc sản vùng miền như bưởi Phúc Trạch, cam Khe Mây.

   Hiện nay gia đình có 1.200 gốc cam cho trái non và hơn 1.000 gốc bưởi với khoảng 5.000 quả. Nắng nóng kéo dài khiến cho đồi cam, bưởi của gia đình đứng trước nguy cơ bị chết cháy. Bà Hà cho rằng, 30 năm vào làm trang trại tại đồi Trạng Nẹo, chưa có năm nào nắng đỉnh điểm và kéo dài hạn hán như năm nay. Bà cũng cho biết, đến thời điểm hiện tại trang trại cam, bưởi của gia đình có khoảng 30% đã chết héo và gần 2ha cây gió trầm đã xóa sổ hoàn toàn. Bà nói “Nếu tình trạng nắng nóng này tiếp tục kéo dài, thì cả trang trại cam, bưởi và các loai cây trồng khác của gia đình sẽ chết hết”.

     Cũng cảnh tương tự như gia đình bà Hà, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất diện tích cây trồng bị chết, anh Phan Văn Chiến trú tại thôn 3 đã cùng với  4 hộ gia đình khác mua chung máy nổ dẫn nước từ hồ đập cách nhà vài chục km để tưới. Để được luân phiên nhau, cứ khoảng 3h chiều, khi trời đang nắng nóng gay gắt anh Chiến phải tiến hành bơm nước để tưới.

    Anh Chiến chia sẻ “công việc tưới rất vất vả, nhưng hiệu qủa không cao, là do trời quá nắng nóng, tưới đầu này thì đầu kia đã khô, tỷ lệ ngấm nước cho cây là quá ít. Do đó, mặc dù gần tháng nay, anh và các thành viên trong gia đình đã đầu tư kinh phí cho việc tưới cây, nhưng đến nay trên 80% diện ích cây ăn quả trong vườn vẫn bị héo, trong đó có khoảng 100 gốc đã bị chết cháy”

     Trao đổi với PV Chị Phạm Thị Hạnh, Phó chủ tịch UBND xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê cho biết thêm “Toàn xã Phúc Trạch có hơn 250 ha diện tích trồng cam, bưởi, chủ yếu nằm trên vùng đồi núi, ngoài đồng đều bị ảnh hưởng của nắng nóng. Các hộ dân trồng cam, bưởi ở đây hầu như bất khả kháng trước hạn hán bởi không có nước tưới. Điều đáng nói, khu vực đồi Trạng Nẹo hiện chưa có điện để bà con yên tâm sản xuất. Ở đây các đập nước vẫn còn nước, nhưng không có điện để bơm kéo nước về. Thời gian tới mong được sự quan tâm của cấp trên để bà con đồi Trạng Nẹo được đầu tư về đường điện, cứu vãn vườn bưởi, cam hạn hán, nắng nóng”

         Không chỉ ở xã Phúc Trạch mà hàng trăm diện tích cam Khe Mây, bưởi Phúc Trạch của xã Hương Đô cũng đã héo rũ trước thời tiết khắc nghiệt của nắng nóng. Vườn cam Khe Mây 1.800 gốc của gia đình anh Lê Văn Phương, thôn 3 xã Hương Đô năm nay ra hoa ít, chỉ đậu quả được 50% so với năm trước. Anh cho biết “thời tiết khắc nghiệt, nắng nóng kéo dài đã làm gần 400  gốc cam, bưởi chết héo do nắng nóng. Nhiều cây đã héo khô, có cây bắt đầu héo. Hơn 1 tháng nay, nắng nóng như thế nhưng ở đây không có điện nên nước tưới tiêu ở dưới xa không thể kéo lên để tưới cho cây”. Theo bà con, mấy chục năm nay khu vực này không có điện sinh hoạt, để bà con bơm nước tưới cho cây trồng. Máy phát điện thì lực phát yếu, chi phí xăng dầu cao nên nông dân không kham nổi.

        “Hương Đô là vùng đất nổi tiếng bởi đặc sản cam Khe Mây, hiện nay toàn xã có 350ha cam, trong đó 220 ha đã cho thu hoạch, trung bình mỗi năm thu nhập khoảng 90 tỷ đồng, hộ ít nhất vài chục, hộ cao hết lên đến tiền tỷ. Theo thống kê chưa đầy đủ, nhưng đến nay có khoảng 1/3 diện tích cam đã bị chết, khoảng 60% diện tích đã bị héo. Ông Nguyễn Hồng Nguyên, Chủ tịch Hội nông dân xã Hương Đô, huyện Hương Khê  nói”

     Tại huyện Hương Khê, hơn một tháng qua, nắng nóng đỉnh điểm dẫn đến tình trạng hạn hán xảy ra ở nhiều xã. Theo đó, trình trạng cây trồng chết, héo hoặc là không có nước để ăn uống và sinh hoạt, ruộng đồng nứt nẻ diễn ra khả phổ biến. Thống kê chưa đầy đủ, hiện có 1.000 ha cam, bưởi thiếu nước. Nếu nắng nóng tiếp tục kéo dài như hiện nay sẽ khiến loại cây đặc sản này chết khô. Ông Lê Quang Vinh, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Hương Khê cho biết “Hiện tượng thiếu nước tưới mùa nắng nóng ảnh hưởng đến sản lượng của cây ăn quả có múi năm nào cũng xảy ra. Năm nay, mùa nắng nóng đến sớm, gay gắt, kéo dài hơn các năm trước. Nếu trình trạng này tiếp tục kéo dài thì sẽ đe dọa rất lớn đến năng suất của cam, bưởi. Hiện nay, cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đang chỉ đạo các địa phương thống kê những diện tích cam, bưởi bị ảnh hưởng do nắng nóng; đồng thời, hướng dẫn bà con tận dụng tối đa các nguồn nước tự nhiên, tưới tiêu hợp lý và thực hiện các biện pháp chống nắng cho cây, hạn chế thiệt hại một cách thấp nhất”

    Tuy nhiên theo chúng tôi, đây chỉ là biện pháp tình thế, huyện Hương Khê và các địa phương cần có phương án dài hơi, có tính bền vững, nhằm giúp người dân sớm khắc phục trình trạng trên trong mùa nắng nóng năm nay và những năm tiếp theo.