Theo báo cáo của UBND huyện, Thực hiện Luật đất đai năm 1993 và Nghị định 64 CP về hướng dẫn thi hành luật đất đai năm 1993 và Luật đất đai năm 2003, Nghị định 181 năm 2004 về hướng dẫn thị hành luật đất đai năm 2003, trên địa bàn huyện Hương Khê đã thực hiện cấp GCN QSD đất cho các hộ gia đình, cá nhân, với số lượng trên 20.000 giấy CN QSD đất (riêng đơn vị thị trấn đã cấp 4.718 giấy) vào trước thời điểm năm 2013. Trong quá trình cấp GCN QSD đất cho hộ gia đình cá nhân trên giấy chứng nhận đều xác định đất ở “lâu dài”.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 20 Luật đất đai năm 1993 và Điều 4, Nghị định 64CP về thi hành Luật đất đai năm 1993 và Điều 67 Luật đất đai năm 2003 thì thời hạn sử dụng đất nông nghiệp (đất lúa và đất trồng cây hàng năm) là 20 năm; đất trồng cây lâu năm (đất vườn ao gắn liền với đất ở) là 50 năm. Luật đất đai năm 2013 cũng quy định đất trồng cây lâu năm cấp thời hạn 50 năm. Khi hết thời hạn, người sử dụng đất được Nhà nước tiếp tục giao đất, cho thuê đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng theo quy định pháp luật. Như vậy, việc cấp GCN QSD đất trước đây thực hiện chưa đúng quy định của Luật đất đai.
Thực hiện Chỉ thị 1474/CT-TTg ngày 24/11/2011 về thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để chấn chỉnh việc cấp GCN QSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai và Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 04/04/2013 về tập trung chỉ đạo và tăng cường biện pháp thực hiện để trong năm 2013 hoàn thành cơ bản việc cấp GCN QSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 54/2013/NQ-HĐND ngày 13/7/2013 về hoàn thành đo vẽ bản đồ, cấp GCN QSD đất và xây dựng hồ sơ địa chính trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, Sở Tài nguyên - Môi trường đã ban hành Hướng dẫn số 199/TNNMT-ĐKTK ngày 17/02/2012 về hướng dẫn cấp GCN QSD đất, QSD nhà ở và tài sản khác. Trong đó tại mục 5 phần IV có quy định “Thời hạn sử dụng đất vườn ao gắn liền với đất ở: Đối với trường hợp cấp đổi giấy chứng nhận thì thời hạn sử dụng đất vườn ao găn liền với đất ở được xác định theo thời hạn sử dụng đất theo Giấy chứng nhận đã cấp”.
Vì vậy, từ năm 2013 đến tháng 4 năm 2016, UBND huyện đã chỉ đạo cấp đổi với 11.219 giấy chứng nhận trên 22 xã, thị trấn; trong đó, trên địa Thị Trấn huyện đã cấp đổi 1.620 giấy vẫn ghi thời hạn sử dụng đất trồng cây lâu năm (đất vườn ao liền kề đất ở) là “Lâu dài”. Như vậy, số lượng giấy chứng nhận QSD đất cấp đổi từ năm 2013 đến tháng 4/2016 về thời hạn “đất trồng cây lâu năm” là “lâu dài” theo hướng dẫn số 199/HD-STNMT của Sở Tài nguyên – Môi trường là chưa đúng theo quy định của Luật.
Từ tháng 4/2016 đến nay, sau khi thực hiện Văn bản số 348, ngày 18/3/20116 của Tổng Cục quản lý đất đai và Văn bản số 649 ngày 30/3/2016 của Sở TNMT về việc hướng dẫn xử lý các vướng mắc trong thực hiện cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữa nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. UBND huyện đã chỉ đạo cấp đổi với 6.838 giấy chứng nhận QSD “có thời hạn 50 năm” đúng theo quy định của Luật và các Văn bản hướng dẫn. Trong đó, trên địa bàn Thị trấn huyện cấp đổi 1080 giấy (riêng TDP 17 đã thực hiện cấp đổi 73 giấy với thời hạn đất trồng cây lâu năm là “50 năm”). Về cơ bản nhân dân các xã, hiểu và phối hợp thực hiện, đến nay cơ bản các xã đã hoàn thành việc cấp đổi GCN QSD đất và thực hiện đúng theo Văn bản hướng dẫn của cấp trên vì không ảnh hưởng đến quyền lợi và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Tuy nhiện, hiện nay công dân TDP 17 và một số hộ trên địa bàn thị trấn chưa đồng tình cấp đổi lại GCN QSD đất vườn là “50 năm”.
Tại buổi tiếp xúc, đối thoại, nhân dân TDP 17 kiến nghị, băn khoăn các vấn đề về tính công bằng, pháp lý, quyền lợi, thời gian được tính từ thời điểm cấp hay từ thời điểm đổi về cấp đổi giấy chứng nhận QSD đất từ lâu dài sang 50 năm. Đề nghị huyện quan tâm giải quyết thỏa đáng những vướng mắc, quyền lợi của nhân dân, đồng thời phải xem xét việc thực hiện cấp đổi lại toàn bộ giấy chứng nhận QSD đất của các hộ dân trước đây theo 50 năm như quy định của luật đất đai, đảm bảo công bằng cho người dân.
Kết luận hội nghị, đồng chí Đinh Hữu Tân, TUV, Bí thư Huyện ủy, chủ tịch HĐND huyện đã nghiêm túc tiếp thu các ý kiến nhân dân, đồng thời giao cho UBND huyện xem xét, rà soát việc thực hiện cấp đổi giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất, đặc biệt là thời gian từ tháng 4/2016 đến nay, nếu có vi phạm sẽ xem xét xử lý cán bộ liên quan theo quy định. Riêng việc thực hiện cấp đổi giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất trên địa bàn từ tháng 4/2016 về trước là sai với luật đất đai quy định. Việc này, huyện phải có trách nhiệm đề xuất, phản ánh với tỉnh để xem xét, giải quyết và xử lý. Bí thư Huyện ủy giao UBND huyện, MTTQ, các đoàn thể tập trung tuyên truyền, phổ biến luật đất đai và các văn bản liên quan để người dân hiểu và đồng thuận, mong muốn người dân phối hợp tốt với cơ quan liên quan trong việc cấp đổi giấy chứng nhận QSD đất theo luật đất đai 2003, mà ở đây là đất trồng cây lâu năm (đất vườn ao gắn liền với đất ở) là 50 năm là đúng quy định và không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân trên địa bàn.